Nieuwpoort

Gelegen in Zuid-Holland aan de rivier de Lek ligt schuin tegenover de zilverstad Schoonhoven het mooie vestingstadje Nieuwpoort met nog geen 1.400 inwoners. 
Vestingsteden zijn steden die in de 15e - 18e eeuw versterkt werden met wallen, bastions en grachten om de inwoners te beschermen tegen aanvallers. Je kunt deze steden duidelijk herkennen, zo ook een van de kleinste vestingsteden Nieuwpoort.
In 1283 kreeg Nieuwpoort stadsrechten en de vesting kent een roemruchte historie. Vele malen is de vesting het strijdtoneel geweest tussen Holland en Utrecht en dan weer werd het geplunderd en in brand gestoken door de troepen van Gelre.
Na 1672 is het onderdeel geworden van de Oude Hollandse Waterlinie en kreeg de vesting z'n huidige vorm. 
Na het jaar 1787 verschuift de waterlinie naar het oosten en ontstaat de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Een aantal vestigingen, waaronder Nieuwpoort, spelen dan geen rol meer. Bij Koninklijk  Besluit van 21 juni 1816 wordt 'Fort Nieuwpoort' opgeheven en overgedragen aan de Domeinen. En bij contract van 5 mei 1826 werden de vestingwerken verkocht aan de gemeente Nieuwpoort.

Asperen

Het stadje Asperen, dat tot 1986 een zelfstandige gemeente was,  ligt in de gemeente Lingewaal in de Tieler- en Culemborgerwaard, ongeveer twee kilometer van Leerdam dichtbij de rivier de Linge. Het stadje telt zo'n 3.220 inwoners, waarvan er ruim 100 in het buitengebied wonen. 
Hier bevindt zich ook het 'KunstFort Asperen', dat tot het type torenforten behoort. Deze torens werden voornamelijk gebouwd in de Nieuwe Hollandse Waterlinie tussen 1840 en 1860. De torenforten liggen meestal langs de dijken die een doorgang (een z.g. acces) vormen in de Waterlinie. De torens zijn van zwaar metselwerk en hebben een doorsnede van 33 meter. Sommige torens werden binnen de wallen van bestaande forten gebouwd, andere verrezen als onderdeel van geheel nieuw aangelegde forten.  

Dit laatste is min of meer het geval in Asperen. Het fortwerd omgeven door een gracht en was slechts bereikbaar via een houten ophaalbrug. De zware toren is gefundeerd met zo'n 1260 heipalen en opgetrokken uit kleine waalstenen en heeft buitenmuren van anderhalve meter dik. 
Het gebouw bestaat uit drie verdiepingen; op de begane grond bevinden zich 'geweerschietgaten' terwijl de eerste verdieping voorzien is van kanon- en geweerschietgaten.
De indeling van de verdiepingen is als het ware een cirkelvorm met drie 'schillen'. De kern van het fort bestaat uit een cilindervormige licht- en luchtkoker, doe door alle drie de verdiepingen loopt met een middellijn van vijf meter. Daar omheen is een ringvormige gang. De buitenste schil bestaat op alle etages uit twaalf sectorvormige vertrekken, die uitkomen op de rondlopende gang.

Leerdam

'Het glas maakt de stad Leerdam, maar de stad Leerdam maakt ook het glas!'

Het Zuid-Hollandse plaatsje Leerdam wordt vanaf de 18e eeuw gedomineerd door de glasindustrie. Royal Leerdam en Royal Leerdam Crystal zijn namen met wereldfaam. Glasblazers uit binnen- en buitenland hebben in Leerdam het glasblazen tot kunst verheven en hun mooiste creaties geblazen. Leerdam is dan ook de glasstad en dat is overal terug te vinden. Het glas loopt als het ware als een rode draad door de binnenstad van Leerdam.

Zand, kalk en soda vormen de basiselementen van glas, of het nu gebruiksglas, kunstglas of sierglas is. Er wordt in Leerdam machinaal glas geblazen, maar er wordt ook 'aan de oven' geblazen. Uit de 'pot' wordt met een stalen pijp een klompje vloeibaar glas met een temperatuur van zo'n 1130 graden gehaald, het zogenaamde 'keien'. Door de pijp rond te draaien en te vormen met een natte vorm, de 'klots', wordt het glas op de pijp geconcentreerd. Daarna begint de glasblazer zijn creatie te blazen.

Aan de vorm van het product kun je zien of het van een 'ballonblazer', een 'bekerblazer', een 'kelkenblazer' of een 'flessenblazer' is. Een glasblazer doet er gemiddeld 8 jaar over om 'meesterblazer' te worden.

Leerdam is van oudsher een vestingstadje, gelegen op de noordoever van de schilderachtige rivier de Linge, op de grens van Zuid-Holland en Gelderland. De plaats werd door de heren van Arkel rond het jaar 1000 gesticht bij de dam - de Leerder-dam - , die het toenmalige veenriviertje de Leede afsloot van de Linge, waarin het afwaterde. In 1143 komt de plaats voor als Ter Leede en in een akte uit het jaar 1284 komt pas de officiële vermelding van Leerdam voor. 
In 1382 en 1407 kreeg Leerdam stadsrechten. De stad was oorspronkelijk geheel omgracht, ommuurd en omwald, maar tussen 1822 en 1870 werden de stadspoorten gesloopt en de stadsgracht deels gedempt.

De rijke historie van het stadje vind je nog terug in de goed bewaarde historische gebouwen, zoals de gerestaureerde stadsmuren van de 'Zuidwal' en het Oude Raadhuis. Vooral aan de monumentale stadsmuur aan de Zuidwal, als enige overgebleven van de vroegere stadswal, kun je nog zien hoe versterkt de vesting Leerdam ooit was.

Fort Vuren

fort Vuren

Recht tegenover Slot Loevestein werd in 1844 Fort Vuren gebouwd op de noordelijke Waaldijk ten oosten van Gorinchem. Het fort diende ter afsluiting van het 'Waalacces' (verhoogde weg); een plek waar de vijand door de Hollandse Waterlinie zou kunnen breken. Ook beschermde het de achter het fort gelegen sluizen en dekte het de oude vesting Gorinchem tegen een directe aanval. 

De Prins van Oranje

De Oude Hollandse Waterlinie werd in 1672 ingezet tegen het binnenkomende leger van Lodewijk XIV. Het kwetsbare laagland werd onder water gezet (inunderen), waardoor het land moeilijk begaanbaar werd. Bewapende forten bewaakten de smalle landdoorgangen. Het relatief kleine Nederlandse leger kon zo met succes de invasie stoppen. 

In de 19e eeuw werd de grondslag gelegd voor een nieuw verdedigingsstelsel, de Nieuwe Hollandse Waterlinie, waarbij een reeks nieuwe forten en inlaatsluizen een belangrijke rol speelden. 

De Nieuwe Waterlinie heeft haar waarde als verdedigingslinie nooit echt kunnen bewijzen, maar is wel drie keer in staat van verdediging gebracht. In 1870 toen de Frans-Duitse oorlog dreigde uit te draaien op een Europese oorlog, tijdens de Eerste Wereldoorlog en de laatste keer in 1939 toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Maar als de Duitsers over de onder water gezette gebieden vliegen, blijkt dat de Linie zijn verdedigingswaarde grotendeels heeft verloren.

Tegenwoordig heeft de Nieuwe Hollandse Waterlinie een nieuwe functie; het is een prachtig gebied, waarin je de geschiedenis volop kunt beleven. Slot Vuren is een bezoekje meer dan waard met naast een restaurant, een theetuin en een Bed and Breakfast uiteraard ook een prachtig slot waar op dit moment de laatste hand wordt gelegd aan de restauratie.